Ο Καλλικράτης, σαν σχέδιο νόμου, προσπαθεί να δημιουργήσει ένα αποκεντρωμένο κράτος εξοπλισμένο με βασικές και ουσιαστικές αρμοδιότητες προκειμένω να ανταποκριθούμε στις ανάγκες των τοπικών κοινωνιών. Η συμμετοχή του πολίτη στις διαδικασίες είναι χαρακτηριστικό του νέου τρόπου οργάνωσης της αυτοδιοίκησης α’ και β’ βαθμού με διεύρυνση της συμμετοχικής δημοκρατίας σε όλα τα επίπεδα.